YAN FLÜTTE OKTAVLAR

Parlak sesiyle kulağımızın pasını alan flütün ses aralığını hiç merak ettiniz mi? Hem oldukça pes yani kalın sesleri duyabildiğimiz, hem de oldukça tiz yani ince sesleriyle bizi etkileyen flütün ses aralığı da bir hayli geniştir.

Yan flütün ses aralığı hakkında ayrıntılara girmeden önce, yazımızın devamında sözünü edeceğimiz ve duyduğunuzda kafanızın karışmasını istemediğimiz  birkaç terim hakkında kafanızdaki soru işaretlerini yok etmek istiyoruz.

1)Dizi Nedir?

Temel bir sesten hareketle, notaların güzergahına göre yukarı ya da aşağı yönde bitişik seslerin sıralı yazılmasına dizi denir. Dizinin bir diğer adı da “gam” dır. Diziler, başladığı sesten itibaren yedi adet notadan oluşur.  Örneğin “do-re-mi-fa-sol-la-si” bir dizidir.

Notaların gidiş yönüne göre diziler nitelik olarak iki farklı şekilde isimlendirilir. Notlar pesten tize bir hareket içindeyse “çıkıcı dizi“, tizden pese bir hareket içerisindeyse “inici dizi” şeklinde nitelenir. Örneğin “do-re-mi-fa-sol-la-si” bir çıkıcı dizi iken “do-si-la-sol-fa-mi-re” bir inici dizidir.

Diziler(gamlar) her zaman do sesinden başlamaz. Diğer tüm seslerden başlayan gamlar da vardır. Bunlar da kendi içlerinde bir kural çerçevesinde temel sesten itibaren yedi adet bitişik nota şeklinde sırayla dizildiğinde kendi karakterlerinde bir gam oluştururlar.

2)Oktav Nedir?

Müzikte oktav terimi, bir ses aralığını temsil eder. Bu aralık az önce dizileri anlatırken bahsettiğimiz gibi yedi adet sesten oluşur ve genellikle temel ses do notası olarak belirlenir. Yani do notasından başlayarak diğer do notasına ulaşana kadar saydığımız çıkıcı diziye oktav adı verilir.

Daha açık anlatmak gerekirse “do-re-mi-fa-sol-la-si-(do)” olarak saydığımız çıkıcı dizi bir oktavdır. Bu dizide en sondaki do notasını parantez içinde yazmamızın sebebi o notanın bir diğer oktavın ilk notası olmasıdır. (Temel sesin, yani başlangıç sesin do olduğunu unutmayalım.)

Bir oktavı sayıp bitirdikten sonra ardından bir oktav daha gelir ve ardından bir tane daha, bir tane daha… Oktavlar bir diğer deyişle ardışık devam eden ses aralıkları olarak da tanımlanabilir. Biri biter bitmez diğeri başlar ve hepsi nota ismi olarak birbirinin aynısıdır. Örneğin; “(1) do-re-mi-fa-sol-la-si (2) do-re-mi-fa-sol-la-si (3) do-re-mi-fa-sol-la-si (4) do-re-mi…”.

Buradan baktığımızda oktavlar arka arkaya dizilmiş birbirinin aynısı notalar olarak görünüyor. Peki aralarında nasıl bir fark olabilir? Cevap, frekans.  Piyanonun en ortasında bulunan orta oktavdaki la sesi 440 hertz titreşirken, bunun bir üstündeki oktavda bulunan la sesi 880 hertz titreşir. Yani oktav yükseldikçe aynı ses üzerinde titreşen frekanslar iki katına çıkar. Bu matematiğe göre, orta oktavın altındaki oktavda bulunan la sesi 220 hertz titreşir.

Yan Flüt Oktavları

Oktavla ilgili tüm bu bilgileri öğrendikten sonra biraz da flütteki oktavlardan bahsedelim. Yan flüt oktav sesleri kural olarak yukarıda anlattıklarımızdan farklı değildir. “Peki yan flüt kaç oktav?” dediğinizi duyar gibiyiz.

Flütte üç adet oktav vardır. Yani üç tane arka arkaya dizilmiş “do-re-mi-fa-sol-la-si” dizisi. Yani yaklaşık 21-22 notalık bir ses aralığına sahiptir. Sadece bazı flütlerde bulunan ekstra bir nota ile bu aralık 23 notaya çıkabilir.

Yan flütteki oktavlar yalnızca flüt özelinde 1. oktav, 2. oktav ve 3. oktav olarak adlandırılır. 1. oktav flütün sahip olduğu en kalın seslerin bulunduğu oktav, 3. oktav ise flütteki en tiz seslerin bulunduğu oktavdır.

Bir de son olarak flütte dördüncü oktavın ilk sesi olan do notası bulunur fakat dördüncü oktavın diğer sesleri bulunmaz.

1. Oktav:

• Piyanonun en ortasında bulunan orta oktava denk gelir.
• Flütün en pes seslerini barındıran oktavdır.
• Seslerin karakteri dolu dolu, koyu ve gürdür.

2. Oktav:

• Birinci oktavın si sesini takip eden do notası ile başlayan oktavdır.
• Flütte orta oktav olarak da adlandırılabilir.
• Birinci oktava göre daha tiz seslerin bulunduğu oktavdır.
• Seslerin karakteri ışıl ışıl, canlı, parlak ve yüksektir.
• Birinci oktavdaki notalar ile arasında parmak pozisyonu açısından fark bulunmaz.
• İkinci oktav seslerini elde etmek için üfleme tekniği değiştirilir.

3. Oktav:

• İkinci oktavın si sesini takip eden do notası ile başlayan oktavdır.
• Flütteki en tiz seslerin bulunduğu oktavdır.
• Ses karakteri, oldukça ince, çınlayan bir yapıdadır.
• Şiddetli nefes ve diyafram desteğine ihtiyaç duyulur.
• Doğru teknikle üflenmedikçe sesler kulak tırmalayıcı olabilir.
• Aynı notalara ait parmak pozisyonları birinci ve ikinci oktavdan farklıdır.
• Hem üfleme hem de parmak pozisyonu değiştirilerek bu sesler elde edilir.

İster online yan flüt eğitimi ister yüz yüze yan flüt eğitimi istiyorsanız Sezen Sanat İzmir Gaziemir yan flüt kursları tam size göre! Kısa sürede yan flüt çalmak isteyen herkesin okuması gereken yan flüt eğitimi yazımıza göz atmak için ; yan flüt kursu İzmir